Gedurende een lange tijd werd de totstandbrenging van de term heavy metal toegeschreven aan de criticus Lester Bangs van het tijdschrift Creem, die het gebruikte om een presentatie van de Detroit MC5 groep in 1968 te beschrijven. Men gaat ervan uit dat Lester Bangs de term in het begin van de jaren ’70 populair maakte om groepen zoals Led Zeppelin en Black Sabbath te beschrijven. Het eerste gedocumenteerde gebruik van de term is echter in mei 1971, in een recensie van het album Kingdom Come, door Sir Lord Baltimore, van het tijdschrift Creem, door redacteur Mike Saunders.
Een andere hypothese stelt dat de criticus en journalist David Fricke van het gespecialiseerde tijdschrift CIRCUS in 1969 verschillende bands groepeerde, zoals Black Sabbath, Deep Purple en zelfs Cream, binnen de uitbreidende beweging die hij Heavy Metal noemde vanwege de gelijkenis met het kenmerkende geluid, dichtheid en zwaarte met betrekking tot de thema’s van Humble Pie (groep geleid door Steve Marriott en Peter Frampton) en de ervaren etherische en harde sfeer in hun concerten.
In 1969 presenteerde John Peel van de BBC Humble Pie officieel als de eerste heavy metal band, die niet verwijst naar zijn muziek en geluid, maar naar de hoeveelheid volume die wordt gebruikt bij de interpretatie van klassieke blues cuts die tijdens het decennium van de jaren vijftig zijn ingezegend. Als een bijkomend feit, het album van Humble Pie, Performance Rockin The Fillmore uit 1971 was het eerste album uitgebracht waarin op de achterkant een klein label verscheen dat het als heavy metal bestempelde, maar alleen in de eerste runs van de LP, die vanwege de lange duur van het album werd gepubliceerd als een dubbelalbum.
